FELSEFE ATÖLYESİ◢ Doğa Nedir? İnsansız Doğa Fikrine Karşı: Arne Naess ve Baptiste Morizot Üzerine / Gaye Çankaya Eksen

Bugün çağdaş düşünce artık insan-doğa ikiliğinin aşılması yönünde adımlar atılmasını mümkün kılacak dilsel bir dönüşümü, terminolojik bir dikkati de önümüze koyuyor. Örneğin, insanla insan-olmayan hayvanlar arası ilişki biçimlerini, özellikle insanın “yaban hayat”la ilişkisini yeniden ele alan genç Fransız düşünür Baptiste Morizot, bugün “doğayı koruma” ifadesine çok daha temkinli yaklaşmamız gerektiğini söylüyor. Zira bu ifadenin kendisi hem bir bölünmeye, doğa-insan arasında mutlaklaştırılmış ikiliğe işaret ediyor, hem de “koruma” ifadesindeki paternalist ima, doğayı, dışında durup baktığımız, koruyup, kollayıp ilgi gösterdiğimiz homojen bir “şey” olarak ele alma biçimlerine işaret ediyor. Oysa doğa, bizim dışında durup ilgi gösterdiğimiz kırılgan bir insansız gerçeklik olarak değil, insanlar dahil tüm tekilliklerin birlikte varoluşunu ifade eden ve sürekli olarak ona içkin tüm tekillikler tarafından yeniden düzenlenen bir ilişkisel alan olarak da düşünülebilir.

Bu derste öncelikle, özgün bir ilişkisel ontoloji bağlamında doğa ve insanın yeniden ele alınışı için düşüncesinin temeline Spinozacı bir yaklaşımı koyan iki çağdaş düşünürden, Arne Naess’ten ve Baptiste Morizot’dan hareketle, doğayı geleneksel bir kutsama ve koruma alanı olarak ele almanın yol açtığı felsefi ve pratik sorunlara değineceğiz. Biyosferik zenginliğin desteklenmesini, insan-merkezcilikten çıkış talebini ortaya koymak adına doğayı insansızlaştırma önerilerinin peşinden gitmek yerine, insanın kendi dışındaki varolanlarla sömürüsüz ilişki kurma biçimlerinin tahayyül edildiği öneriler sunan düşünürler olarak Baptiste Morizot ve Arne Naess’in analizlerine odaklanacağız.

instagram.com/gumuslukakademisi

gumuslukakademisi.org/tr/68460/Dunyayi-Anlamak-Icin-Felsefi-Sorular